Τοξικότητα; Ευχαριστώ δεν θα πάρω
Ανακαλείτε αυτές τις στιγμές; Που είστε αραγμένοι στην ζεστή άμμο, με την μπυρίτσα στο χέρι, τον ήλιο να αργοσβήνει στον καλοκαιρινό ορίζοντα, και να έχετε μια αίσθηση πληρότητας γιατί περάσατε καλά και είστε γεμάτοι, αλλά ταυτόχρονα και μια πικρή γεύση ότι πάει τέλειωσε και αυτό;
Ναι κάπως έτσι. …
Σε αυτές τις στιγμές μου , συχνά έχω μια τάση ανακεφαλαίωσης. Των όσων είδα όχι απαραίτητα στους καλοκαιρινούς μήνες, αλλά γενικά το τελευταίο διάστημα. Αν έπρεπε να συνοψίσω σε μια λέξη απλά θα έλεγα ότι γύρω μας γιγαντώνεται το κακό. Με κάθε μορφή και κάθε τρόπο. Αλλά θα επιλέξω να μην εμπλακώ σε θεολογικές ερμηνείες και δραματικές επισημάνσεις… Τουλάχιστον όχι ακόμα…
Θα διαλέξω λοιπόν να επισημάνω ότι ένα από τα κυρίαρχα στοιχεία της καθημερινότητας το τελευταίο διάστημα αποτελεί η κορύφωση της τοξικότητας στις διαπροσωπικές μας σχέσεις.
Οι κυριότερες μορφές με τις οποίες αντιλαμβάνομαι την παρουσία της τοξικότητας στις μεταξύ μας συναλλαγές είναι οι ακόλουθες:
Απευαισθητοποίηση.
Μερικές φορές προσποιούμαστε ότι η ενοχοποίηση της εκδήλωσης των συναισθημάτων ανήκει στο παρελθόν. Πολλά παλιά κοινωνικά ταμπού έχουν φύγει, αλλά αυτό δυστυχώς δεν σημαίνει πάντα ότι καταλαβαίνουμε τους εαυτούς μας καλά.
Για παράδειγμα… Ο φόβος του θανάτου. Αποτελούσε για πολλά χρόνια ένα φυσικό κομμάτι της ζωής, και αρκετές γενιές ζούσαν ενωμένες και βοηθούσαν η μία την άλλη αντιμέτωπες με αυτόν. Αλλά με την πάροδο του χρόνου, γίναμε απόμακροι ο ένας από τον άλλο, ακόμα και στον θάνατο. Αποκτήσαμε ανοσία και σε αυτόν.
Ο COVID-19 έφερε πραγματικά στο σπίτι μας και στην επιφάνεια θέματα που αποφεύγουμε όπως η ασθένεια, η γήρανση, καθώς και η θλίψη και ο θάνατος. Χωριστήκαμε, απομονωθήκαμε, γίναμε αντίπαλοι και αντί να νικάμε μαζί , πεθαίνουμε μόνοι μας.
Μόλις σταματήσουμε να καταπιέζουμε τους φόβους μας, μπορούμε να αρχίσουμε να τους αποδεχόμαστε. Να τους δεχτούμε και μαζι να ξαναδεχτούμε και να πάρουμε στα χέρια μας την ζωή μας. Πρέπει να σταματήσουμε να ζούμε τη ζωή μας σαν να είμαστε αθάνατοι. Αναγνωρίζοντας το τι νιώθουμε, μπορούμε να αγκαλιάσουμε και να δεχθούμε ο ένας τον άλλο , αλλά πάνω από όλα εμάς τους ίδιους.
Δεν είναι πολύ καλύτερο από το να το τρέχουμε να κρυφτούμε συνεχώς από τα συναισθήματά μας;
Ρηχότητα.
Ο κόσμος επιταχύνετε – μπορούμε όλοι να συμφωνήσουμε ότι αυτό είναι αλήθεια. Επηρεάζει τον τρόπο που φερόμαστε ο ένας στον άλλο και τα πράγματα που σκεφτόμαστε. Έτσι υποσυνείδητα μπαίνουμε σε μια καταναγκαστική σχεδόν διαδικασία ανώφελης εγρήγορσης… Πρέπει να ξέρουμε τι συμβαίνει στον κόσμο κάθε μέρα; Παρακολουθείτε ποιες διασημότητες βγαίνουν με ποιον; Να παρακολουθήσετε την τελευταία καυτή εκπομπή στο Netflix και να την ξεχάσετε την επόμενη μέρα;
Ξέρουμε ότι ο φόβος της απώλειας και της απομόνωσης οδηγεί σε αυξημένη μοναξιά και κατάθλιψη. Και είναι ακόμα πιο δύσκολο να ξεφύγεις από αυτή την ανάγκη να ξέρεις τα πάντα, να έχεις άποψη για τα πάντα και να είσαι σωστός σχετικά με ότι συμβαίνει γύρω σου. Κανείς δεν θέλει να φανεί ανόητος σε μια συζήτηση και όλοι κατά καιρούς έχουμε μπει στον πειρασμό να προσπαθήσουμε να ξεσηκώσουμε την παρέα με τη συλλογή άχρηστων γεγονότων. Έτσι, καλλιεργούμε συνεχώς μια δίψα για ρηχή πληροφόρηση και ψυχαγωγία.
Δεν λέω ότι πρέπει όλοι να αρχίσουμε να διαβάζουμε κλασικά υπό το φως των κεριών. Αλλά υπάρχουν πολλά βήματα που πρέπει να κερδηθούν για να απολαύσουμε πιο ποιοτικές στιγμές. Καλά βιβλία και ταινίες με περισσότερη ουσία, επαφές με ανθρώπους που μας κάνουν καλύτερους, επαφή με την φύση, χρόνο με τους ανθρώπους που αγαπάμε; Κάτι από αυτά, πολλά άλλα ή όλα μαζί; Είμαι πεπεισμένος ότι οποιαδήποτε από αυτού του είδους την προσπάθεια κάνετε θα γεμίζει ένα κενό που δεν πιθανότατα να μην γνωρίζετε συνήθως ότι υπάρχει, και το FOMO σας(Fear of not missing out) θα ξεθωριάζει.
Για να είμαστε δίκαιοι, υπάρχουν πολλές πληροφορίες εκεί έξω, και είναι δύσκολο για οποιονδήποτε να πλοηγηθεί και να επιλέξει . Σκέφτομαι συνέχεια αυτό το απόσπασμα του Noam Chomsky: “Δεν μπορείτε να περιμένετε από κάποιον να γίνει βιολόγος δίνοντάς του πρόσβαση στη βιβλιοθήκη βιολογίας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ λέγοντας, “Απλά κοιτάξτε μέσα από αυτό”.
Φοβάμαι ότι ακριβώς το ίδιο κάνουμε αρκετοί από εμάς βέβαια μεγεθυμένο κατά πάρα πολύ.
Ποτέ δεν είχαμε, η αλήθεια είναι, τόσο μεγάλη πρόσβαση στη γνώση… Αλλά φαίνεται δυστυχώς ότι οι άνθρωποι βυθίζομαστε σε ηθελημένη ημιμάθεια ακόμα και άγνοια με ανησυχητικούς ρυθμούς. Πολλοί ερωτεύονται θεωρίες συνωμοσίας, ενώ άλλοι κολλάνε στη γνώμη της αγαπημένης τους αυθεντίας και αρνούνται να ακούσουν άλλες απόψεις.
Δεν υπάρχει εύκολη απάντηση στο πρόβλημα της εύρεσης καλών πληροφοριών, αλλά λίγη πνευματική ταπεινότητα νομίζω ότι θα βοηθούσε πολύ.
Δεν είναι καλό να αγαπάμε τις εύκολες απαντήσεις και σε καμιά περίπτωση δεν προσθέτει κάτι στην προσωπική μας αξία να προσποιούμαστε ότι αντιλαμβανόμαστε πράγματα που δεν καταλαβαίνουμε. Ο μόνος τρόπος για να αποκτήσουμε γνώση είναι να σταματήσουμε να κάνουμε επίδειξη και να κάνουμε τη δική μας έρευνα. Ακόμα πιο σημαντικό, να εργαστούμε για την αυτογνωσία μας. Με αυτόν τον τρόπο, δεν θα είμαστε τα εύκολα θήραμα σε απατεώνες και γνώμες που προσπαθούν να μας χειριστούν.
Θυμός.
Γύρω μου αναγνωρίζω ένα διαρκή αυξανόμενο εθισμό στο θυμό. Άνθρωποι συνεχώς ερωτεύονται μια νοοτροπία αγέλης, ειδικά όταν πρόκειται για έντονα συναισθήματα. Βλέπω συνέχεια ανθρώπους να παρασύρονται από ένα παλιρροιακό κύμα οργής, και μερικές φορές μπαίνω στον πειρασμό να κάνω το ίδιο… Και ταυτόχρονα εγκαταλείπεται όλο και περισσότερο η δουλειά πάνω στη συναισθηματική μας ανθεκτικότητα.
Ο θυμός είναι δηλητηριώδες συναίσθημα. Είναι επίσης πολύ εύκολο να ανακατευθυνθεί. Είσαι θυμωμένος με τον εαυτό σου, με το αφεντικό σου ή με τις συνθήκες ζωής στις οποίο έχεις κολλήσει. Αλλά δεν θέλετε πραγματικά να ασχοληθείτε με τίποτα από αυτά, οπότε κατευθύνετε όλο το θυμό σας στην σύζυγο, στα παιδιά, στον οδηγό που κινείται μπροστά σας.
Είμαι σίγουρος ότι μέσα σας εκείνη την ώρα ακούγεται μια φωνούλα: ¨Έλα φίλε! Υπάρχει τόση αδικία στον κόσμο, γιατί να μην θυμώσω γι’ αυτό;” Σίγουρα, αυτό είναι αλήθεια. Αλλά χρησιμοποιείς το θυμό σου για να βοηθήσεις πραγματικά σε κάτι; Ή απλά εντάσεις τον εαυτό σου σε μια διαδικασία επειδή σε κάνει να νιώθεις σημαντικός;
Σίγουρα υπάρχει μια έξαψη αδρεναλίνης, να φωνάζεις σε κάποιον, ειδικά όταν νιώθεις ενάρετος και γι’ αυτό…
Σκληρότητα
Όλο και περισσότεροι αντιμετωπίζουν τον απέναντι ως αναλώσιμο. Ναι οκ , υπάρχει αυτή η αδρεναλίνη για την οποία μιλούσα , την στιγμή που το κάνουμε αυτό – υποκύπτω και εγώ σε αυτό μερικές φορές! Αλλά είναι όλο και πιο περισσότερα τα παραδείγματα της περιστασιακής σκληρότητας που γίνεται πρότυπο σήμερα… Ολο και περισσότεροι το κάνουμε ούτως ή άλλως, και μάλλον δεν νοιαζόμαστε καθόλου για τις συνέπειες..
Υπάρχει μια αύξηση αυτής της τάσης που διαιωνίζεται με άλλοθι τα “μου αρέσει” και τις απόψεις μας. Μερικές φορές, οι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν καν ότι κακοποιούν τον άλλο- είναι απλά αδαείς και δεν σταματούν για να σκεφτούν τι κάνουν. Αυτό θεωρώ ότι έχει και άμεση σχέση με το πόσο άσχημα φερόμαστε ο ένας στον άλλο.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αυξάνουν τον ναρκισσισμό μας και μειώνουν τη συμπόνια και φαίνεται οι συνθήκες αυτές να χειροτερεύουν κάθε χρόνο. Η σκληρότητα «ανταμείβεται» με αφοσίωση και προσοχή και φαίνεται να είμαστε όλο και πιο πεινασμένοι και για τα δύο.
Υπάρχει λύση;
Δεν νομίζω ότι υπάρχει εύκολος τρόπος να λύσουμε κανένα από αυτά τα προβλήματα.
Αποφύγετε τους κλέφτες- χρόνου, αποδεσμευτείτε από την οργή και απομακρυνθείτε από ξένα προς εσάς και κενά επιχειρήματα.
Το προσωπικό μου ρητό είναι: Κόψε τις βλακείες. Αυτό λέω στον εαυτό μου όταν παρατηρώ ότι ξεφεύγω και γίνομαι τοξικός(προς τους άλλους, και το πιο σημαντικό προς τον εαυτό μου).
Όσο μπορούμε να κρατήσουμε αυτό που είμαστε, την γνησιότητα μας , νομίζω ότι θα είμαστε σε θέση να κρατήσουμε ψηλά τις άμυνες μας.
Για να γίνω πιο σαφής, καθώς θεωρώ ότι όλα τα παραπάνω, όλοι τα αναγνωρίζουμε και δεν εισαγάγω κάποια σπουδαία και καινούργια πληροφορία, νομίζω ότι ήρθε η ώρα πιο πολύ από κάθε άλλη στιγμή να πάρουμε θέση… Και επίσης όλοι ξέρουμε ότι ουσιαστικά ο αγώνας είναι ανάμεσα στο φως και την σκιά. Και αν κάποιοι γελάνε και βλέπουν μια γραφικότητα σε αυτή την αντιμετώπιση, ας ρίξουν μια ματιά στα καμένα, στα ζώα που κακοποιούνται, στους ανθρώπους που δολοφονούνται καθημερινά, στους λαούς που χάνουν την αξιοπρέπεια τους,στους ανθρώπους που συνέχεια σκύβουν το κεφάλι και δακρύζουν.
Και δεν είναι ανάγκη να ανοίξουν τηλεόραση..Ας δουν την πόλη τους, την γειτονιά ή ακόμα και το σπίτι τους… Κι αν συνεχίζουν και τους φαίνονται γραφικά τα παραπάνω ας κάνουν στην άκρη… Να αφήσουν αυτούς που θέλουν και μπορούν να κάνουν κάτι…
To be continued …
Καληνύχτα!
