Περί πίκρας Part III.
Από τις πιο συγκινητικές στιγμές σε αυτή την διαδικασία επικοινωνίας και ανταλλαγής απόψεων, είναι οι χειρόγραφες απαντήσεις που μου έστειλε με πιο παραδοσιακό τρόπο σε σχέση με τα email, μια κυρία 74 ετών… η κ.Γίωτα ,τις απαντήσεις της οποίας δεν πρόλαβα να τις ανεβάσω , οπότε θα μου επιτρέψετε να την ξεχωρίσω και να την παρουσιάσω για ένα θεαματικό standing ovation….Keep rocking κ.Γιώτα!!!
Πίκρα λοιπόν ….
Όπως λέει κ η κ.Γιώτα «Σίγουρα τα πράγματα στην ζωή δεν έρχονται όπως τα θέλουμε ή τα ονειρευόμαστε ». Και τότε είναι η στιγμή που η απόδοση ευθυνών, ο καταμερισμός του φταιξίματος, η καταδίκη θα γεννήσουν το θυμό και την απογοήτευση ,την δυστυχία. Το αίσθημα της πίκρας που γεννάτε, στην πλειονότητα των περιπτώσεων συνοδεύεται και από ένα αίσθημα απελπισίας. Νιώθεις ταυτόχρονα απογοητευμένος , θυμωμένος και αβοήθητος. Δεν έχει μείνει τίποτα άλλο να κάνεις γιατί τα πάντα μοιάζουν να είναι έξω από τον έλεγχο σου.
Είναι όμως έτσι τα πράγματα;
Ο καθένας από εμάς έχει αναπτύξει ένα χάρτη πραγματικότητας,(Scott Peck) συμφωνά με το οποίο κινούμαστε στο πεδίο της ζωής. Αν ο χάρτης είναι σωστός και ακριβής, ξέρουμε που βρισκόμαστε και γνωρίζουμε που θέλουμε να πάμε. Αν ο χάρτης είναι λανθασμένος και ανακριβής , θα είμαστε σε γενικές γραμμές χαμένοι.
Έχω την αίσθηση ότι οι περισσότεροι από εμάς αγνοούμε ,αυτό το προφανές γεγονός, σε μικρό ή μεγάλο βαθμό. Και αυτό γιατί ο δρόμος προς την πραγματικότητα, η αποδοχή της είναι εξαιρετικά δύσκολη διαδικασία. Κυρίως γιατί απαιτεί από εμάς την πλήρη ανάληψη των ευθυνών αλλά και των συνεπειών της συμπεριφορά μας.
Επιπρόσθετα , χρειάζεται αρκετή προσπάθεια για να δημιουργήσουμε αυτόν τον χάρτη , δεδομένου ότι δεν γεννιόμαστε με αυτόν. Και ο χάρτης αυτός προκειμένου να είναι χρήσιμος θα πρέπει συνεχώς να αναθεωρείται ώστε να είναι ικανός να αντιπροσωπεύει τον κόσμο γύρω μας που συνέχεια διαφοροποιείται. Δύσκολα πράγματα…
Δεν έχουμε εκπαιδευτεί να είμαστε σε μια τέτοια συνεχή διαδικασία ενδοσκόπησης , η οποία είναι απολύτως απαραίτητη αλλά και σχετικά οδυνηρή για την κατασκευή και συνεχή αναθεώρηση του χάρτη μας.
Ένα ακόμα καθοριστικό στοιχείο είναι ότι σε αυτή την κοινωνία που ζούμε, η εύκολη και γρήγορη ικανοποίηση των όποιων αναγκών αποτελεί ύψιστο στόχο. Έτσι λοιπόν οι περισσότεροι αρνούμαστε να αναβάλουμε την όποια ικανοποίηση προκειμένου να εκτιμήσουμε καλύτερα τις δυνάμεις και τα όρια μας.
Αρπαζόμαστε λοιπόν από την πρώτη ευκαιρία που φαίνεται ότι ταιριάζει στις απαιτήσεις της στιγμής και που κολλάει πιο καλά στο πάζλ του χάρτη πραγματικότητας που έχουμε κρατημένο στο μυαλό μας. Και έτσι φτιάχνουμε το παραμύθι μας. Και όσο πιο κοντά μας και οικεία είναι τα γεγονότα και τα άτομα στα όποια θα στηριχτούμε για να ικανοποιήσουμε τα θέλω μας, τόσο πιο πολύ στολίζουμε την όποια επένδυση, τόσο συναισθηματικά όσο και ηθικά: ¨Είναι αδερφός μου, αποκλείεται να το κάνει αυτό! Ή ο πατέρας μου να αντιδράσει έτσι ;Αδύνατο! Ή Ο άντρας μου να με αφήσει ; Ποτέ ! Με έχει ανάγκη!¨ και άλλα τέτοια παρόμοια…
Ακόμα μεγαλύτερη συναισθηματική χροιά έχει η επένδυση μας στο Θεό… Μην έχοντας καμία ουσιαστική γνώση ή μη προσπαθώντας να γνωρίσουμε τα θεία ουσιαστικά, πολλές φορές ούτε καν ξέροντας πώς να προσευχηθούμε, καλούμε τον Θεό να παίξει μπάλα στο γήπεδο μας. Με τους δικού μας κανόνες . Με την δική μας αντίληψη. Με την δική μας σκοπιμότητα. Όπως ακριβώς θα κάναμε στους γονείς μας.
Και όπως λέει και η κ.Γίωτα η απογοήτευση και το παράπονο καταλήγει στο «Γιατί σε μένα;»
Η δική μου ερώτηση είναι : Γιατί όχι σε μένα; ή σε σένα; Ή στον καθένα;
….Νομίζω ότι το θέμα τείνει να είναι ατελείωτο… Όλοι μας , με τον ένα ή τον άλλο τρόπο βιώνουμε καθημερινά παρόμοιες ιστορίες. Και δεν είμαστε μόνο από την πλευρά των πικραμένων. Αναμφισβήτητα όλοι μας, θα έχουν υπάρχει στιγμές που είτε σκόπιμα είτε άθελα , γίναμε η αιτία να πικραθεί κάποιος άλλος.
Η βασική πηγή του κακού νομίζω είναι η άρνηση μας να αναλάβουμε πλήρη ευθύνη των πράξεων μας. Ψάχνουμε την ευτυχία και την ευημερία μας μέσω κάποιου άλλου. Τον οποίον όμως προσπαθούμε να εντάξουμε στο δικό μας χάρτη πραγματικότητας. Με το ζόρι. Αν η τύχη τα φέρει δεξιά, τότε όλα γίνονται. Διαφορετικά πίκρα και απογοήτευση.
Τις πιο δυσάρεστες στιγμές μου, τις πιο πικρές, τις βίωσα όταν πίστευα ότι ήμουν στα καλύτερα μου. Στην ακμή του ναρκισσισμού και της περηφάνιας μου. Νιώθοντας δυνατός και υπερεκτιμώντας αυτά που είχα να δώσω, θεώρησα δεδομένη την κατάληξη και την επιτυχία των σχεδίων μου. Δυστυχώς , δεν χρειάστηκε πολύ χρόνος να διαπιστώσω, ότι αυτά που δίνω και εγώ τα θεωρώ πολλά, για κάποιον άλλο είναι ανούσια ή λίγα. Και στην πραγματικότητα αυτός ο άλλος δεν έχει καμία ουσιαστική ευθύνη γι αυτό. Δικό μου το λάθος. Δεν μπορεί να επενδύσεις σε ένα χαριτωμένο κατά τα άλλα γουρουνάκι και να περιμένεις ότι δεν θα κυλιστεί στην λάσπη. Αφού είναι γουρουνάκι! Είναι στην φύση του.
Και κατά επέκταση δεν υπάρχει κάτι να συγχωρέσεις σε κάποιον έξω από σένα. Η όλη διαδικασία έχει να κάνει με τον εσωτερικό μας κόσμο. Ο θυμός μας ουσιαστικά στρέφεται προς τα μέσα μας. Γιατί δεν είδαμε πιο νωρίς; Γιατί κάναμε αυτή την επιλογή; Γιατί δεν ήμασταν τόσο επαρκείς ώστε να τα καταφέρουμε;
Νομίζω ότι τελικά ο δρόμος οδηγεί σε ένα συμπέρασμα: Αγαπάμε με λάθος τρόπο. Κυρίως τον εαυτό μας. Μας έμαθαν ότι είναι κακό. Το να έχεις κέντρο της προσοχή σου τον εαυτού σου είναι για το σύστημα διαβολικό και τιμωρείτε.
Ωστόσο θεωρώ ότι είναι θεμέλιος κανόνας της ζωής: Ότι είσαι προς τον εαυτό σου, θα είσαι προς τους άλλους. Αν έχεις γνωρίσει τον εαυτό σου και τις ανάγκες σου , αν τον προσέχεις κα τον αγαπάς , όλα αυτά θα καθορίσουν την συμπεριφορά και τις επιλογές σου σε σχέση με τους άλλους. Αν στα μέσα σου είσαι παγωμένος, θα είσαι παγωμένος και στα έξω σου. Κι αν είσαι χαμένος στο εσωτερικό σου μονοπάτι, πως θα βρεις τον προορισμό σου στον έξω κόσμο; Πως θα διαλέξεις και πως θα ξεχωρίσεις τι είναι κατάλληλο και πρέπον;
Εννοείται πως οι ανθρώπινες σχέσεις είναι αλληλεπίδραση. Σίγουρα λοιπόν σε μια κατάσταση της οποία η εξέλιξη θα μας απογοητεύσει, έχει συμμετοχή και ευθύνη και ο άλλος. Όσο όμως οι σχέσεις μας διέπονται από σχετική αυτονομία και απουσία προσκόλλησης, οι συνέπειες μια δυσάρεστης εξέλιξης είναι διαχειρίσιμες. Οι διαπροσωπικές σχέσεις οφείλουν να διέπονται από την ειλικρινή διάθεση να υπηρετήσουμε την ανάγκη της σχέσης , κυρίως όμως για να είμαστε εμείς ευτυχισμένοι και λειτουργικοί. Κάνοντας το αυτό και οι δύο, συναντιόμαστε στην μέση ,χωρίς ο ένας να είναι δεκανίκι του άλλου, οριοθετώντας με σχετική ασφάλεια το εγώ και των δύο μας.
Με αυτή την λογική όταν η σχέση μου με έναν άλλο άνθρωπο , τείνει να έχει δυσάρεστη εξέλιξη θα πρέπει να είμαι σε θέση, με φίλτρο τις δικές μου ανάγκες να το αντιληφθώ έγκαιρα, και να κάνω τις απαραίτητες ενέργειες είτε να την βελτιώσω είτε να την διακόψω.
Τα προβλήματα δεν δημιουργούνται δια μαγείας ούτε λύνονται από μόνα τους ξαφνικά. Οφείλουμε να τα χειριστούμε έγκαιρα όσο οδυνηρό κι αν φαίνεται, έστω κι αν χρειάζεται να αναβάλλουμε πρόσκαιρα την ικανοποίηση των αναγκών μας.
Και ο μόνος τρόπος, να είσαι την κατάλληλη στιγμή στην κατάλληλη θέση , είναι η πειθαρχία στην αξία της αλήθειας. Εξαιρετικά δύσκολο έργο , αδύνατο να γίνει ποτέ τέλεια, ένας πραγματικά ατελείωτος αγώνας. Για αυτό και οι περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν μια ζωή περιορισμένης ειλικρίνειας, όπου κρύβουν τον πραγματικό χάρτη τους από τον κόσμο και τους ίδιους.
Ωστόσο η ανταμοιβή της δύσκολης ζωής της ειλικρίνειας και της αφοσίωσης στην αλήθεια είναι αντίστοιχη της προσπάθειας. Όσοι επιλέγουν αυτό τον δρόμο , αναγνωρίζουν και αναθεωρούν τον χάρτη τους πιο εύκολα. Διατηρούν τις σχέσεις τους με μεγαλύτερη αξιοπιστία. Εξελίσσονται. Επειδή δεν ψεύδονται νιώθουν ασφάλεια και υπερηφάνεια λειτουργώντας σαν πηγές φωτός και διαύγειας. Είναι απολύτως ελεύθεροι να ζουν. Να κάνουν πιο σωστές επιλογές και τους είναι πιο εύκολο να αναλάβουν τις ευθύνες των πράξεων τους. Επομένως τους είναι πιο εύκολο να ξεπεράσουν το συναίσθημα της πίκρας και να συνεχίσουν μπροστά , απελευθερωμένοι από τον φόβο που πορεύεται χέρι χέρι με το ψέμα.
Συγχώρεση…. Εκδίκηση… Δύο λέξεις πάνω στις οποίες έχουν χτιστεί αλλά και χαθεί ζωές, έθνη και πόλεμοι.
– Ξέχνα τις πληγές. Συγχώρα τον εχθρό, συμφιλιώσου μαζί του, βόηθα τον, προσευχήσου για αυτόν στον Θεό. Κομφούκιος
– Ο Θεός δεν αγαπάει τους αδίκους. Ανταμείβει αυτόν που συγχωρεί και συμφιλιώνεται με τον εχθρό του. Κοράνι
– Συγχωρώντας συγχωρούμαστε, γιατί δίνοντας λαμβάνουμε. Άγιος Φραγκίσκος.
– Συγχωρούμε κυρίως για τον εαυτό μας, για να απαλλαγούμε από το βάρος της μνησικακίας. Αληθινή συγχώρεση σημαίνει να νιώσουμε συμπόνια και κατανόηση για όποιον μας πλήγωσε, διώχνοντας έτσι την αίσθηση του πόνου. Βούδας
Αλλά και :
– Όπως λέει η Αγία Γραφή πρέπει να συγχωρούμε τους εχθρούς μας, αλλά πουθενά δεν αναφέρεται ότι πρέπει να συγχωρούμε και τους φίλους μας [Μπέικον Φ.]
– Ο λόγος που συγχωρείς τον πλησίον σου, είναι γιατί βαριέσαι να τσακωθείς [Γκρος Γιοχάνες]
– Το κοινό είναι εκπληκτικώς ανεκτικό. Συγχωρεί τα πάντα, εκτός από τη μεγαλοφυΐα. Άγνωστος.
Η συγχώρεση είναι μια εσωτερική διαδικασία. Διαδικασία με πορεία τον εαυτό μας. Αν από κάποιον πρέπει να άρουμε τις αλυσίδες και το βάρος είναι η ψυχή μας. Όλοι έχουν δικαίωμα στο λάθος. Αρκεί να μην είναι το ίδιο και επαναλαμβανόμενο. Το παρελθόν μας πρέπει να μας διδάσκει και όχι να μας τιμωρεί. Κοιτάζουμε μέσα μας, με αλήθεια αναγνωρίζουμε τα λάθη, παίρνουμε μια βαθειά αναπνοή και σηκωνόμαστε. Αφήνοντας πίσω οτιδήποτε τοξικό και επώδυνο.
Η εκδίκηση είναι ένα θέμα που με μπερδεύει. Θα ακολουθήσω την μέση οδό της εξισορρόπησης. Η εξισορρόπηση είναι μια μορφή πειθαρχίας που μας κάνει ευέλικτους. Ο θυμός και η εκδίκηση είναι ένα συναίσθημα που έχει ριζώσει μέσα μας. Αρχικά είναι η δύναμη που θα μας ωθήσει στην αντεπίθεση. Όταν νιώθουμε ότι κάποιος προσπαθεί να παραβιάσει τα γεωγραφικά ή ψυχολογικά μας όρια, ότι κάποιος προσπαθεί να μας μειώσει, βιώνουμε το αίσθημα του θυμού και της εκδίκησης. Και αντιδρούμε. Χωρίς αυτά τα αισθήματα, θα ήταν πολύ εύκολο για κάθε είδους αρπακτικό να καταπατά τα διαρκώς τα δικαιώματα μας μέχρι να μας εξαντλήσει και να μας διαλύσει εντελώς.
Μόνο με τον θυμό μπορούμε να επιβιώσουμε. Ωστόσο είναι εύκολα αντιληπτό ότι το συναίσθημα πρέπει να υπακούσει στην κριτική ικανότητα. Για να λειτουργήσουμε επιτυχώς στον πολύπλοκο κόσμο μας, είναι απαραίτητο να διαθέτουμε την ικανότητα όχι μόνο να εκφράζουμε τον θυμό μας αλλά και να μην τον εκφράζουμε. Επιπλέον να εξελίξουμε την δυνατότητα να τον εκφράζουμε με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους και εντάσεις.
Εξισορρόπηση!!! Λεπτές ισορροπίες..Ιδιαίτερες ικανότητες.
Θεός… Πως μπορεί ο άνθρωπος που συναισθάνεται την μικρότητα και την ευθραυστότητα του να πικραθεί από τον Θεό; Ακόμα και αυτή η ευκαιρία που μας δίνεται να πικραθούμε και να νιώθουμε μοιάζει με δώρο, αν υπολογίσετε ότι κάποιοι άλλοι δεν είναι σε θέση να νιώσουν τίποτα…
Πολλές φορές ακόμα και αυτό το ίδιο το αίσθημα της πίκρας, φαντάζει αμαρτία καθώς εμπεριέχει τόσο την αλαζονεία του ανθρώπου (μου χρωστάει ο Θεός) όσο και την απουσία πίστης σε ένα Θεό που είναι Αγάπη και που εκπονεί ανώτερο σχέδιο για την σωτηρία και την ευτυχία μας.
Στην ουσία αυτό που θα επιλέξω είναι να ποντάρω στον Θεό. Διαλέγω να πιστέψω. Σε αυτή την ανώτερη δύναμη που μας προστατεύει και μας οδηγεί, σε μια ατέρμονη μάχη με το κακό. Στρατιώτες είμαστε ενός Θεού αγάπης. Αυτό είναι το αφήγημα που θα επιλέξω να υπηρετήσω. Απλοϊκό ίσως. Μα μου δίνει κίνητρο . Και έναν υψηλό στόχο για να αφοσιωθώ στην ζωή μου. Και κάνει τα ανθρώπινα πιο μικρά και εφήμερα. Μου παίρνει την πίκρα μακριά και μου δίνει την δύναμη να συγχωρώ. Τον εαυτό μου για τα λάθη μου.
Διαισθητικά. Κοιτάζοντας μέσα μου και βλέποντας την δική μου αλήθεια επιλέγω να έχω την πίστη μου σε αυτόν.
Και επειδή σχεδόν ακούω αυτόν που έγραψε ότι θυμώνει με το Θεό, όταν βλέπει παιδάκια να αρρωσταίνουν και να χάνονται και ανόητους θανάτους γύρω μας… Θα σας πω ότι δεν έχω απάντηση… τουλάχιστον όχι ακόμα… Μάχη ατέλειωτη με απώλειες; Μας μιλάει Εκείνος και εμείς δεν ακούμε αυτά που πρέπει και κάνουμε τα αντίθετα; Δεν ξέρω…
Φύλαξα να χρησιμοποιήσω ως επίλογο την απάντηση της κ. Γιώτας για να πάρει αυτή όλο το χειροκρότημα…. αλλά και γιατί ίσως με την σοφία των χρονών της, είναι πιο κοντά στην αλήθεια από εμένα:
«Πολλές φορές αναρωτιέμαι γιατί ο καλός Θεός, μας στέλνει δυσκολίες, βάσανα και στερήσεις αγαπημένων. Και το ερώτημα αυτό δεν μπορώ να το διαχειριστώ…
Συγχωρώ-Ξεχνώ-Εμπιστεύομαι! Σε αυτό που κατέληξα είναι ότι, όταν μέσα μας υπάρχει αγάπη, βλέπουμε τα πάντα με θετική ενέργεια.(ίσως και θεϊκή) .
Ο Θεός ξέρει καλύτερα, ότι είμαστε άνθρωποι και όταν πέφτουμε μας βοηθά να σηκωθούμε ξανά γιατί ο Θεός είναι αγάπη. Αρκεί να του το ζητήσουμε και να του ανοίξουμε την ψυχή μας. Σε ότι μας πληγώνει, μας στεναχωρεί, μας βαραίνει, σε ότι μας βασανίζει.
Όσο ζούμε, έχουμε αυτή την ευκαιρία αλλά όταν φύγουμε με αυτό το βάρος , τότε νομίζω ότι θα βιώσουμε την κόλαση μας..Αυτή θα είναι…
Πως μπορώ εγώ να μην συγχωρέσω όταν ζητώ από τον Θεό στην προσευχή μου… ¨Κ άφει ημίν τα οφειλήματα ημών ως κ ημείς αφίεμεν τοις οφειλέτες ημών!…¨»
Καληνύχτα.
