Ο Αδάμ και η Εύα , το στρώσιμο του κρεββατιού και το κλειδί του παραδείσου.
Η εξέλιξη από την άλλη, είναι η ανάπτυξη των οργανισμών από κατώτερα προς όλο και ανώτερα επίπεδα πολυπλοκότητας και διαφοροποίησης.
Διάλειμμα 1ο: Το πρώτο πράγμα στην ημερήσια έγερση στον στρατό , είναι το στρώσιμο του κρεβατιού. Είναι μια ρουτίνα που συναντάμε σε όλες τις ένοπλες δυνάμεις του κόσμου. Γιατί είναι τόσο σημαντικό άραγε; Γιατί τόση φασαρία και πανικός για το καθημερινό στρώσιμο του κρεβατιού;
Συνεχίζουμε από εκεί που μείναμε…
Η εξέλιξη λοιπόν ως διαδικασία φαντάζει μάλλον αφύσικη. Δύσκολη. Σαν να προσπαθείς να αναστρέψεις την πορεία ενός ποταμιού , που ρέει προς τις εκβολές του. Ο άνθρωπος ως κυρίαρχο είδος στον πλανήτη , προσπαθεί στην πραγματικότητα να επιτελέσει ένα θαύμα, προσπαθώντας να εξελιχθεί , να αναπτυχτεί πνευματικά, πηγαίνοντας αντίθετα σε έναν φυσικό νόμο που προστάζει την αποδιοργάνωση Και το εντυπωσιακό είναι ότι το θαύμα επιτελείται. Γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι παρά όλα αυτά που αντιστέκονται στην διαδικασία.
‘Όχι όλοι μας. Όχι εύκολα.
Αλλά σε σημαντικούς αριθμούς οι άνθρωποι με κάποιο τρόπο κατορθώνουν να βελτιώσουν τον εαυτό τους και να αναπτύξουν τον πολιτισμό τους. Εκείνοι που πετυχαίνουν την ανάπτυξη όχι μόνο απολαμβάνουν τους καρπούς της αλλά φαίνεται να τους προσφέρουν και στους άλλους. Εξελισσόμενοι ως άτομα κουβαλάμε στις πλάτες μας την ανθρωπότητα.
Ωστόσο ,αναμφίβολα η διαδικασία της πνευματικής ανάπτυξης, της εξέλιξης, είναι μια δύσκολη διαδικασία που απαιτεί πολλή προσπάθεια. Αυτό συμβαίνει επειδή λειτουργεί κόντρα σε μια φυσική αντίσταση, ενάντια σε μια φυσική τάση να διατηρηθούν τα πράγματα όπως ήταν. Να διατηρηθούν οι παλιοί χάρτες και οι παλιοί τρόποι με τους οποίους γίνονται τα πράγματα ,να ακολουθηθεί ο εύκολος δρόμος.
H αγάπη.
Ποια όμως είναι αυτή η δύναμη που μας ωθεί ,να αναπτυσσόμαστε ενάντια στην φυσική αντίσταση του λήθαργου μας; Νομίζω ότι είτε από φιλοσοφική είτε από θρησκευτική άποψη το δούμε , η απάντηση καταλήγει να είναι μία: η αγάπη! Η αγάπη από μόνη της ως επέκταση του εαυτού , ως υπέρβαση των προσωπικών ορίων , είναι αναμφίβολα η ιδία η εξέλιξη. Είναι η θαυματουργή δύναμη που αψηφά τον φυσικό νόμο της εντροπίας.
Το επόμενο ερώτημα που φυσικά τίθεται είναι το ακόλουθο: Η ίδια η αγάπη από πού πηγάζει; Αναδύεται από το εσωτερικό της ύπαρξης μας; Μπορούμε να την αναδείξουμε, να την προκαλέσουμε; Μήπως έχει εξωτερική προέλευση; Μήπως η ανάπτυξη μας ως ανθρώπινα όντα υποστηρίζεται από μια δύναμη έξω από την συνειδητή μας βούληση; Θεός; Άγιο Πνεύμα; Χάρη;
Αν κοιτάξουμε στιγμές του μονοπατιού μας ως τώρα ,θεωρώ ότι όλοι μας ,χωρίς καμία εξαίρεση θα έχουμε να περιγράψουμε μια κατάσταση που κόντρα σε όλες τις πιθανότητες κατέληξε υπέρ μας. ‘Ένα ατύχημα που τελευταία στιγμή αποφεύχθηκε ,μια ασθένεια που ανεξήγητα αντιμετωπίστηκε, μια κοινωνική συγκυρία που άλλαξε την πορεία της ζωής μας προς το καλύτερο…Και είτε το βαφτίσουμε Θεό είτε Θεία χάρη είτε Δύναμη, κάτι εκεί έξω φαίνεται πως νοιάζεται για την ανάπτυξη και την βελτίωση μας. Αυτό το Κάτι ,δείχνει αν μη τι άλλο να μας αγαπάει.
Η αρχή και το τέλος
Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι η ικανότητα μας να αγαπάμε, η τάση να αναπτυσσόμαστε και να εξελισσόμαστε, μας την έχει εμφυσήσει κατά κάποιο τρόπο αυτό που ο καθένας μας ονομάζει Θεό.
Γιατί όμως θέλει ο Θεός να αναπτυχθούμε; Γιατί να πρέπει να εξελιχθούμε; Και προς τα που πρέπει να πάμε; Πολύ απλά τι θέλει ο Θεός από εμάς;
Βασανιζόμουν για μεγάλο διάστημα με αυτή την ερώτηση μη μπορώντας να καταλήξω σε μια απάντηση που θα με κάλυπτε. Η απορία μου λύθηκε σχεδόν αυτόματα, όταν το βλέμμα μου σταμάτησε σε μια εικόνα του Χριστού, όπου γύρω από το κεφάλι του υπήρχαν χαραγμένα δύο γράμματα: το Α και το Ω. Μια μοναδική τρομακτική ιδέα …Ο Θεός θέλει να γίνουμε Εκείνος. Ο Θεός είναι ο στόχος της εξέλιξης. Η πηγή της δύναμης και ο τελικός προορισμός. Η Αρχή και το Τέλος.
Πόσο βάρος στις πλάτες του ανθρώπου βάζει αυτή η αποστολή! Πόσο δύσκολο μονοπάτι έχει να διαβεί αυτός που θα ακούσει και θα ακολουθήσει. Θαρρώ δεν μπορεί κάποιος να αναλάβει πιο δύσκολη υποχρέωση από αυτή.
Κοιτάζοντας τριγύρω, νοιώθω ότι οι περισσότεροι δεν την θέλουμε αυτοί την υποχρέωση. Δεν θέλουμε την ευθύνη του Θεού. Δεν επιθυμούμε να δουλέψουμε τόσο σκληρά. Ορίζουμε την θέωση σαν κάτι ανέφικτο και γλυτώνουμε τον κόπο. Αφήνουμε τον Θεό στον ουρανό του και εμείς είμαστε απλοί άνθρωποι. Φροντίζουμε για τις βασικές ανάγκες και τις ανέσεις μας και θεωρούμε πως η δουλεία μας τελείωσε
.Είναι σαφές ότι η ιδέα ότι ο Θεός μας φροντίζει ώστε να αναπτυχθούμε και να γίνουμε σαν Εκείνον μας φέρνει αντιμέτωπους με την οκνηρία μας.
Η αμαρτία και το κακό
Η οκνηρία , η τεμπελιά φαίνεται να είναι η δύναμη της εντροπίας όπως εκδηλώνεται στην ζωή όλων μας. Αντίθετα η αγάπη δείχνει να είναι η δύναμη της εξέλιξης που ωθεί τα πράγματα προς τα μπροστά.
Όλοι αντιλαμβανόμαστε την αμαρτία στον κόσμο ως απάτη, κλεψιά , βασανιστήρια, βαναυσότητα. Δεν μπορώ ωστόσο να αντιληφθώ καμία εγγενή αμαρτία στα νήπια ,ούτε μπορώ να βρω λογικό τα μικρά παιδία να είναι καταραμένα επειδή οι πρόγονοι τους έφαγαν ένα μήλο! Σταδιακά εμπλεκόμενος και δουλεύοντας με τους ανθρώπους πιστεύω ότι ο βασικός εχθρός όλων στο να κάνουν το βήμα παραπάνω είναι η οκνηρία. Και σε αυτό το σημείο αρχίζει να βρίσκει νόημα η ιστορία με το φίδι και το μήλο.
Παρότι ο Αδάμ και η Εύα ζούσαν τόσο κοντά στον Θεό , με όλους τους διαύλους επικοινωνίας ανοιχτούς, παραβίασαν τον νόμο χωρίς ποτέ να αφιερώσουν την προσπάθεια που χρειαζόταν για να αντιμετωπίσουν καταπρόσωπο Τον Θεό , να αμφισβητήσουν την εξουσία του ή έστω να επικοινωνήσουν μαζί του σε λογικό επίπεδο. Άκουσαν το φίδι ,παθητικά, και αρνήθηκαν , απέτυχαν να προσπαθήσουν να ακούσουν την πλευρά του Θεού.
Και ίσως αυτό το βήμα που λείπει, είναι η ουσία της αμαρτίας. Η απουσία του διάλογου τόσο με το φίδι όσο και με τον Θεό. Η απουσία του εσωτερικού διαλόγου ανάμεσα στο καλό και στο κακό. Η αποτυχία αυτή φαίνεται να είναι η αιτία όλων των πράξεων που συνιστούν την αμαρτία. Θέλει δουλεία και ενέργεια για να γίνει αυτή η διαδικασία. Και συνήθως αποτυγχάνουμε σε αυτό επειδή είμαστε τεμπέληδες. Και επειδή ο εγγενής δρόμος του σωστού ο οποίος είναι εκ γενετής γραμμένος στον κώδικα μας, αποτελεί την δύσκολη επιλογή , παθητικά , αγόγγυστα οι πολλοί διαλέγουν την εύκολη διαδρομή.
Η οκνηρία είναι η δύναμη της εντροπίας , που μας σπρώχνει προς τα κάτω και μας εμποδίζει να εξελιχθούμε πνευματικά. Παίρνει διάφορες μορφές πέρα από τον αριθμό των ωρών που αφιερώνουμε στην δουλεία μας ή αφιερώνει κάποιος στις υποχρεώσεις του στους άλλους. Μια σημαντική μορφή της είναι ο φόβος. Φόβος της αλλαγής της τάξης των πραγμάτων , φόβος να χάσουμε αυτό που ήδη έχουμε αν κάνουμε το βήμα να προχωρήσουμε, φόβος απέναντι σε κάθε καινούργιο. Έτσι λοιπόν κωφεύουμε στην νέα πληροφορία , δεν την αφομοιώνουμε, αντιστεκόμαστε, φωνάζουμε αντί να συζητάμε, αντιδρούμε αντί να δρούμε, τεμπελιάζουμε αντί να κάνουμε την δουλεία που απαιτείται , και στο τέλος καταλήγουμε να μην αγαπάμε.
Ο Αδάμ και η Εύα προτίμησαν τον εύκολο δρόμο, την παράνομη παράκαμψη της πονηριάς, να πετύχουν την γνώση για την οποία δεν είχαν δουλέψει και να ελπίζουν ότι θα την γλύτωναν. Αλλά δεν την γλύτωσαν.
Το οκνηρό κομμάτι του εαυτού μας –σαν το διάβολο, που στην ουσία αυτό μπορεί να είναι-είναι ανήθικο και ειδικεύεται στις μεταμφιέσεις. Ντύνει την τεμπελιά του με όλων των ειδών τις εκλογικεύσεις και ξεγελά.
Οι λιγότερο οκνηροί , αναγνωρίζοντας την κατάσταση, επιστρατεύουν την δύναμη της θέλησης τους και περπατάνε πιο γρήγορα και πιο ψηλά, διαλέγοντας ένα αγώνα ενάντια στην εντροπία που δείχνει να μην τελειώνει ποτέ.
Όλοι μας μέσα μας έχουμε δύο εαυτούς , έναν νοσηρό και έναν υγιή ,την ορμή της ζωής και την ορμή του θανάτου.
Υπάρχει το κομμάτι που δεν θέλει να πιεστούμε., προσκολλάται στο παλιό και στο οικείο , που φοβάται κάθε αλλαγή ή προσπάθεια. Επιθυμεί την άνεση με οποιοδήποτε κόστος και την απουσία πόνου με κάθε τίμημα.
Το υγιές κομμάτι θέλει να αναπτυχθούμε, αγαπάει την αλλαγή και την εξέλιξη και είναι διατεθειμένο να κάνει την δουλειά που πρέπει και να πάρει τα ρίσκα που χρειάζονται.
Μέσα σε καθένα από εμάς υπάρχει όλο μας το είδος. Υπάρχει η τάση να γίνουμε θεοί και η ελπίδα για την ανθρωπότητα, και μέσα στον καθένα μας υπάρχει το αμάρτημα της οκνηρίας , η δύναμη της εντροπίας που μας σπρώχνει προς τα πίσω, σε στάδια πρωτόγονα.
Διάλειμμα 2οΤο πρωινό στρώσιμο του κρεβατιού λοιπόν είναι η πρώτη πράξη δράσης της ημέρας .Η πρώτη νίκη κατά της οκνηρίας. Το πρώτο βήμα προς τα μπροστά. ¨Ένα μικρό, σταθερό καθημερινό βήμα κόντρα στην τεμπελιά. Μια μικρή ρουτίνα που γεμίζει λίγο την αυτοπεποίθηση μας γιατί μας σπρώχνει προς τα μπροστά.
Στις μέρες μας εύκολα κάποιος καταλήγει σε τέσσερα συμπεράσματα:
1.Το κακό είναι υπαρκτό. Δεν είναι προϊόν της φαντασίας. Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι αντιδρούν με μίσος στην καλοσύνη και θα κατάστρεφαν το καλό αν είχαν την δύναμη να το κάνουν. Και όλα αυτά γίνονται τυφλά, καθώς μάλλον δεν υπάρχει συνείδηση του κακού μέσα τους.
2.Το κακό αποτελεί οκνηρία, τεμπελιά σε μεγάλο βαθμό. Οι κακοί άνθρωποι μισούν το καλό επειδή φωτίζει τον εαυτό τους και τους υπενθυμίζει την δουλειά που έχουν να κάνουν για να ξεκολλήσουν από τον βάλτο που βυθίζονται. Και φτάνουν μέχρι ως τα άκρα για να διαφυλάξουν την ακεραιότητα του νοσηρού εαυτού τους. Η απλή τεμπελιά είναι στην ουσία αποτυχία αγάπης .Το κακό , η μεγάλη τεμπελιά είναι το αντίθετο της αγάπης.
3. Η ύπαρξη του κακού δείχνει αναπόφευκτη στις μέρες μας, τουλάχιστον σε αυτό το στάδιο ανάπτυξης.
4.Η εντροπία ενώ φαίνεται σαν τεράστια δύναμη ,στην πιο ακραία μορφή της του ανθρώπινου κακού, είναι αναποτελεσματική ως κοινωνική δύναμη .Σχεδόν αυτοκαταργείται. Σκεφτείτε την σταύρωση. Η απόλυτη εκδήλωση του ανθρώπινου κακού απέναντι στην απόλυτη εκδήλωση αγάπης. Το μεγάλο θαύμα του Χριστού αναδεικνύεται μέσα από τον τρομερό πόνο. Και το μέσο βασανισμού , γίνεται σύμβολο αδελφοσύνης και παγκόσμιας ένωσης.
Μέσα μας υπάρχει μια ενστικτώδης φρίκη απέναντι στην χυδαιότητα του κακού. Και όπου αναγνωρίζεται η παρουσία του , η προσωπικότητα βελτιώνεται μόνο και μόνο από την επίγνωση του. Είναι το κακό που ανέβασε το Χριστό στον σταυρό και μας επέτρεψε να τον δούμε. Και αυτή η εμπλοκή στην μάχη κατά του κακού , στην μάχη κατά της οκνηρίας ,θα μας οδηγήσει πολλά βήματα ψηλότερα.
Τι χρειάζεται όμως για να γίνει πράξη αυτός ο εσωτερικός διάλογος; Πως θα ακουστούν και οι δύο όψεις του νομίσματος ;
Η ησυχία και ο σωστός δρόμος
Νομίζω ότι η απάντηση βρίσκεται μέσα σε όλα τα μεγάλα θρησκευτικά και πνευματικά κινήματα της εποχής μας…
Η ησυχία… Η εσωτερική σιωπή είναι αυτή που θα ανοίξει την πόρτα και στον υγιή εαυτό να αναδειχθεί και να οδηγήσει. Η ησυχία θα είναι ο φάρος που θα οδηγήσει την Χάρη , την Δύναμη ,τον Θεό να ψιθυρίσει αρχικά και στο τέλος να βροντοφωνάξει την παρουσία του.
«Η ησυχία είναι αρχή καθάρσεως της ψυχής….. Περισσότερο από όλα αγάπησε την σιωπή γιατί σε πλησιάζει στον καρπό.. Αμάρτησες ;Ησύχασε!»(αποσπάσματα από την Φιλοκαλία τόμος 2)
Ο νους θέλει σιωπή. Η σιωπή αυτή πρέπει να συμβαίνει όταν είμαστε απόλυτα ζωντανοί, ζωτικοί και ξεχειλίζουμε από ζωή και ενέργεια. Τότε η σιωπή έχει νόημα. Δεν είναι νεκρή και βαρετή. Έχει μια ποιότητα μέσα της .Στο κέντρο της ύπαρξης μας υπάρχει η απόλυτη σιωπή ,η αιώνια ησυχία. Κανένας ήχος δεν μπορεί να φτάσει ποτέ εκεί. Αλλά μπορείς να φτάσεις μόνο εσύ.
Ο σωστός δρόμος είναι σπάνια ο εύκολος δρόμος. Στο μονοπάτι της ζωής υπάρχουν πολλές διακλαδώσεις. Μπορείς να ξέρεις ότι πήρες την σωστή κατεύθυνση μόνο στο τέλος. Η ζωή δεν αποκαλύπτει προκαταβολικά την πορεία. Διαλέγουμε την κατεύθυνση ακούγοντας την εσωτερική μας φωνή. Και αυτή η κατεύθυνση μπορεί και πρέπει να είναι μόνο προς τα μπροστά. Η κατεύθυνση πρέπει να είναι με την εξέλιξη. Η κατεύθυνση πρέπει να είναι προς το καλό!
