Άλλος για την κόλαση ΙV -The finale
Ασκήσεις σαν την προηγούμενη, μας βοηθούν να οριοθετούμε κάποια πλαίσια μέσα μας, να δίνουμε τους δικού μας ορισμούς, τα βλέπουμε τις γκρίζες και μαύρες περιοχές μέσα μας προσθέτοντας ένα μικρό λιθαράκι στο ταξίδι της αυτογνωσία μας.
Ας δούμε λοιπόν αν μπορώ να φωτίσω μια διαφορετική όψη της ιστορίας και ίσως μετά, αλλάξει λίγο ο τρόπος που κατηγοριοποιούμε …
Το ουσιαστικό κόλασις παράγεται από το ρήμα κολάζω, που σημαίνει κατά βάση “περιορίζω, περικόπτω”, μεταγενέστερα επίσης “ελέγχω, διορθώνω” και κατ’ επέκταση “κλαδεύω, τιμωρώ, βλάπτω”.
Η κόλαση, σύμφωνα με πολλές θρησκευτικές πεποιθήσεις, είναι μια μετά θάνατον ζωή-κατάσταση όπου οι αμαρτωλοί ή φαύλοι νεκροί τιμωρούνται. Wikipedia
Ας αρχίσουμε λοιπόν από τα παραδοσιακά μοντέλα: Στην Ορθοδοξία δεν υπάρχει η έννοια της κολάσεως, τουλάχιστον όχι όπως είναι ευρέως διαδεδομένη, επηρεασμένη κυρίως από την καθολική και δυτική σκέψη.
Παράδεισος και κόλαση είναι η ενέργεια της άκτιστου χάριτος του Θεού, όπως την βιώνουν οι άνθρωποι ανάλογα με την φύση και την δράση τους. Ο ίδιος ο Θεός είναι η κόλαση και ο παράδεισος αφού ο καθένας γεύεται την ενέργεια του Θεού ανάλογα με την ψυχική του κατάσταση.(Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος)
Κόλαση για τον αμαρτωλό δεν είναι η απουσία του Θεού, η απουσία της αγάπης του, αλλά η ενέργεια της αγάπης του Θεού ως μάστιγα και η φωτεινή του ενέργεια ως πυρά. Παράδεισος είναι η αγάπη, η άκτιστη ενέργεια ,το φως και η ζεστασιά Του και κόλαση το μαρτύριο της αγάπης Του που λείπει και η βαριά λύπη στην καρδιά που αυτό συνεπάγεται. (Ισαάκ ο Σύρος)
Επομένως η κόλαση και ο παράδεισος υπάρχει μόνο εξ απόψεως ανθρώπου και όχι εξ απόψεως Θεού. Για την Ορθοδοξία ουσιαστικά, δεν υπάρχουν ως απειλή, τιμωρία και ανταμοιβή, αλλά ως ασθένεια και ως θεραπεία. Παράδεισος είναι η μέθεξη του Θεού και με κύρια όπλα την προσευχή και την ησυχία παλεύουμε προς αυτό τον προορισμό.
Αυτά ως μια πολύ συνοπτική οριοθέτηση του τι υποτίθεται ότι πρεσβεύει η Εκκλησιαστική Ορθόδοξη σκέψη.
Πάμε πιο κάτω…
Η ανθρωπιά μας δοκιμάζεται κάθε στιγμή. Κάθε δευτερόλεπτο που η πορεία μας διασταυρώνεται με κάποιον άλλο. Έχω την βεβαιότητα ότι όλοι έχουμε συναντήσει ανθρώπους, φίλους, οικείους που με την συμπεριφορά τους έχουν υπηρετήσει το σενάριο του Dr. Jekyll και του Mr Hyde, δείχνοντας ότι η γραμμή ανάμεσα στο καλό και το κακό φαίνεται ότι δεν είναι πλήρως οριοθετημένη ούτε αμετακίνητη. Καλοί άνθρωποι μπορούν εύκολα να την διαβούν ενώ κακά παιδία μερικές φορές κατορθώνουν και επανακάμπτουν.
Δείτε την παρακάτω είκονα…
Στην παραπάνω εικόνα, αν εστιάσατε στο λευκό, θα δείτε μικρούς αγγέλους να αιωρούνται στο σκοτεινό ουρανό. Αν εστιάσετε στο μαύρο , θα εντοπίσετε πολλούς μικρούς απειλητικούς δαίμονες…
Κάπως έτσι δεν είναι και ο κόσμος μας; Γεμάτος από το καλό και το κακό την ίδια ακριβώς χρονική στιγμή.
Κατά την Καθολική παράδοση, ο άγγελος με το όνομα Lucifer( the light, the morning star) δεν πειθάρχησε στις εντολές του Θεού, και ο Αρχάγγελος Μιχαήλ κατ εντολή του Κυρίου, τον εκδίωξε από τον Παράδεισο μαζί με άλλους… Έτσι λοιπόν ο Θεός ο ίδιος δημιούργησε παραδόξως το κακό, και τον χώρο στον οποίο το στοίβαξε.
Και κάπως έτσι προκύπτει και ο ορισμός ενός φαινομένου με το όνομα Lucifer Effect, το οποίο προσπαθεί να περιγράψει τις συνθήκες κάτω από τις οποίες συνηθισμένοι άνθρωποι μεταμορφώνονται σε αυτουργούς του κακού.(P.Zimbaro)
Το Lucifer Effect επικεντρώνεται κυρίως στην αρνητική μορφή που μπορούν να πάρουν οι άνθρωποι. Στις σκιές και τα σκοτάδια τους.
Πως θα μπορούσαμε να ορίσουμε το κακό ωστόσο;
Στην σκέψη μου το κακό έχει να κάνει με την άσκηση εξουσίας, με μόνη και απόλυτη πρόθεση, σκόπιμα να πληγώσει ανθρώπους ψυχολογικά, σωματικά, να καταστρέψει το ηθικό ή και τις ιδέες τους. Με την άσκηση εξουσίας που σχετίζεται με εγκλήματα κατά την ανθρωπιάς και της ανθρωπότητας.
…Ξέρετε ότι η λέξη evil στην μηχανή αναζήτησης της Google εμφανίζει 136 εκατομμύρια κτυπήματα στο ένα τρίτο του δευτερολέπτου;;;;;;
….Ξέρετε ότι ο βασικός λόγος που οι στρατιώτες και οι αστυνομικοί βάφουν τα πρόσωπα τους και φορούν ίδιες στολές είναι για να αμβλύνουν τα χαρακτηριστικά τους, να αφομοιώνονται σε ένα σύνολο και με αυτό τον τρόπο να «απανθρωπίζονται» και να μπορούν να εκτελούν τα βιαία καθήκοντα τους; Οι ίδιοι, όταν βγάλουν τις στολές τους, γυρίζουν σπίτι στην οικογενείας τους και στα μάτια των δικών τους μπορεί να είναι οι στοργικοί γονείς, και οι υποδειγματικοί σύντροφοι και το καμάρι ενός ολόκληρου έθνους…
Το 1978, 912 Αμερικάνοι σκότωσαν την οικογένεια τους και στην συνέχεια αυτοκτόνησαν λόγω της τυφλής υπακοής τους στον πάστορα Sim Jones…Ένας άνθρωπος του Θεού μετατράπηκε σε έναν άγγελο Θανάτου… Και όλοι αυτοί οι άνθρωποι έγιναν υπηρέτες του κακού, ενώ είμαι σίγουρος ότι οι πρόθεση τους και η πίστη τους ήταν να είναι κοντά στον Θεό…
Υποθέτω θα μπορούσαν να αναφερθούν και πολλά άλλα παραδείγματα, με πρωταγωνιστές ακόμα και ανθρώπους της διπλανής πόρτας και της καθημερινότητας μας…
Πιθανά άιτια που είναι υπέυθυνα για αυτη την μεταστροφή θεωρώ ότι έιναι:
-Η πραγματική φύση του καθένα… Η διάθεση, η προετοιμασία, μια κατάσταση ετοιμότητας ή μια τάση να ενεργεί κάποιος με καθορισμένο τρόπο… Τα λεγόμενα bad apples
–H κατάσταση που θα διαμορφωθεί, το σκηνικό που θα στηθεί , ο σκηνοθέτης που θα στήσει τα σκηνικά και θα κάνει το casting σε κάθε δεδομένη συγκυρία. Τhe bad Barrel
-H πολιτική, οικονομική ,πνευματική και νομική εξουσία που ασκεί τις μεγάλες επιρροές και προσπαθεί να κινήσει τα μεγάλα νήματα.The bad barrel Makers.
H δύναμη και η εξουσία είναι στο σύστημα το οποίο δημιουργεί τις καταστάσεις και διαφθείρει τα άτομα.
Για να μπορέσεις να αλλάξεις ένα άνθρωπο, αλλάζεις την κατάσταση. Και για να αλλάξεις την κατάσταση πρέπει να ξέρεις που είναι η δύναμη…
Προφανώς πρόκειται για μια δυναμική αλληλεπίδραση των τριών παραπάνω αναφερόμενων συνθηκών που ορίζουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορeί να εκδηλωθεί η μεταστροφή που περιγράφει το Lucifer Effect: Τα πράγματα που φέρνουν οι άνθρωποι μέσα τους και επηρεάζουν μια κατάσταση, τι προκαλεί και τι βγάζει η συγκεκριμένη κατάσταση σε αυτούς τους ανθρώπους και ποιο είναι το σύστημα και ο τρόπος που αυτό δημιουργεί και συντηρεί μια δεδομένη κατάσταση…
Αναμφίβολα ωστόσο όλοι αναγνωρίζουμε την άπειρη δυνατότητα του ανθρώπινου μυαλού να μας κάνει να φερόμαστε ευγενικά ή σκληρά, να νοιαζόμαστε ή να αδιαφορούμε, να δημιουργούμε ή να καταστρέφουμε, να γινόμαστε διαβολικοί ή να είμαστε ήρωες…
Φαίνεται να είμαστε ένα μίγμα θετικών και αρνητικών στοιχείων που αναδεικνύονται ανάλογα με τις συνθήκες…
Προτιμώ λοιπόν αντί να παραθέσω κατηγορίες ανθρώπων , να προσπαθήσω να ορίσω συνοπτικά εφτά καταστάσεις που με τον τρόπο τους αυξάνουν τις πιθανότητες της διαβολικής αυτής μεταμόρφωσης:
1.Το επιπόλαιο πρώτο μικρό βήμα.
2.Εξαπανθρωπισμός των γύρω μας .
3. Η απώλεια της ατομικότητας, η ανωνυμία, η ισοπέδωση της μοναδικότητας.
4.Διαχυση ή εξαφάνιση της ατομικής ευθύνης.
5.Τυφλή υπακοή σε μια εξουσία.
6. Μη κριτική συμμόρφωση σε συμπεριφορές ομάδων.
7. Παθητική ανοχή του κακού μέσω αδράνειας και αδιαφορίας.
Ωστόσο… «Τίποτα δεν είναι πιο εύκολο από το να κατακρίνεις αυτόν που κάνει κακό. Τίποτα δεν είναι πιο δύσκολο από το να τον καταλάβεις» Ντοστογέφσκυ.
(Κατανόηση δεν σημαίνει άφεση.)
Φυσιολογικοί , συνηθισμένοι άνθρωποι λοιπόν, δλδ ακόμα και ένας από εμάς, μπορούν να μεταμορφωθούν –και ναι να μπουν στις κατηγορίες με προορισμό την κόλαση κάποιου από τους υπόλοιπους- αν υπάρξουν οι αντίστοιχες κοινωνικές και ψυχολογικές διαδικασίες.
….Η γραμμή μεταξύ του καλού και του κακού περνά μέσα από την καρδιά κάθε ανθρώπινης ύπαρξης.(Α.Solzhenitsyn)….H γραμμή αυτή προφανώς δεν είναι κάπου έξω..Μέσα είναι …στον πυρήνα μας…στην Ησυχία μας. Μια απόφαση τελικά που επιλέγεις να πάρεις είναι το καλό ή το κακό…Κάτι πολύ προσωπικό.
Κάποια στιγμή της ζωής σας θα βρεθείτε μπροστά σε μια καινούργια κατάσταση, όπου μπροστά σας θα ανοιχθούν τρία μονοπάτια:
-Θα είστε αυτοί που θα υπηρετήσουν το κακό.
-Θα είστε ένοχοι του εγκλήματος της απραξίας και της συνενοχής
-Θα προχωρήσετε μπροστά και θα γίνεται οι ήρωες….
Και αυτό νομίζω ότι είναι ένα καλό αντίδοτο στην επέλαση του κακού …Ο ηρωισμός του ανθρώπου της διπλανής πόρτας.
Άλλωστε συνηθισμένοι και φυσιολογικοί άνθρωποι είναι αυτοί που κάνουν τις καλές, τις ηρωικές πράξεις σε ειδικές συνθήκες. Όχι ο Superman η o Batman.
To εντυπωσιακό είναι ότι οι ίδιες καταστάσεις που μπορούν σε μερικούς να γεννήσουν το κακό μέσα τους, οι ίδιες καταστάσεις λειτουργούν ως καταλύτες για να αναδειχθούν ήρωες κάποιο άλλοι.
Ήρωες, καθημερινοί άνθρωποι με ιδιαίτερες δράσεις, οι όποιοι ενεργοποιούνται όταν οι άλλοι είναι παθητικοί. Άνθρωποι οι οποίοι εγκαταλείπουν τον εγωκεντρισμό τους υπέρ του καλού κάποιου άγνωστου, γνωστού, για το καλό του συνόλου.
…Όλοι είμαστε εν δυνάμει ήρωες που περιμένουν, Άγγελοι σε αναμονή της κατάλληλης στιγμής για να δράσουμε εκ μέρους άλλων ή εκ μέρους μια ιδέας ή μια ηθικής αξίας. Και αυτό θα συμβεί πιθανότατα μόνο μια στιγμή στην ζωή μας. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι ..Συγκεντρωμένοι στην θετικότητα και την καλοσύνη, ενάντια στο κακό, υπηρετώντας τον σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, την δικαιοσύνη και την ειρήνη…
Υ.Γ 1:Μια από τις πιο άκυρες συμβουλές των μανάδων: «Μην ανακατεύεσαι .Κοίτα την δουλεία σου..»… Μα η ανθρωπιά είναι η δουλεία μου καλή μου!
Υ.Γ2: για να μην ξεχνάμε και τις ρίζες μας…
Καληνύχτα.
Εκπληκτικό φινάλε!